گوناگون ـ ۱

رابطه‏‌ی بین «بازدیدکننده» و «شیء» در موزه‎ها در حال تغییر است. ارتباطی کم و بیش یک‏‌طرفه که در آن بازدیدکننده با شیء کنش‏‌پذیرانه برخورد می‏‌کرده، به رابطه‏ای کنش ـ واکنشی تبدیل شده و شبکه‏‌ای به وجود آمده است که در آن همه‎ی چیزهای موجود ـ انسان و غیر انسان ـ بر یکدیگر تاثیر می‏‌گذارند. نتیجه‏‌ی این کنش ـ واکنش پیش‏بینی‏‌ناپذیر و غیرقابل جایگزین است. موزه دیگر فضای مجموعه تجربه‏‌های از‌پیش آماده ‏شده نیست، بلکه محل تجربه‏‌های نو‌ظهور و گاه غیر‌قابل توضیح است که بازدیدکننده هرگز به فکرش نرسیده است.
این کنش ـ واکنش، تنها یک رویارویی دلپذیر نیست، بلکه رویدادی دگرگون‏‌کننده است که اگر نه ذهنیت فرد، حداقل روابط او را با اشیاء و حتی جهان تغییر می‏‌دهد. «تجربه» و رابطه‏‌ی آن با فرد، موضوع تفکر فیلسوفانی مانند موریس مرلو پونتی بوده است که بر پویایی «تجربه‏‌ی زیسته» تاکید می‏‌کند و معتقد است که «تن ما در فضا قرار ندارد، بلکه در درجه‏‌ی اول جزئی از آن است.» موزه فضایی نیست که وارد آن می‏‌شویم، بلکه جزئی از آن هستیم و از آن جدا نیستیم. به عبارتی دیگر، ما همیشه در کنش ــ واکنش با جهان هستیم.

اندیشمندان امروزی مانند برونو لاتور این کنش ــ واکنش را به صورت شبکه‏‌ای از روابط بین همه‏‌ی بازیگران می‏‌بینند. او «نظریه‏‌ی شبکه‏‌ی بازیگر» را که در آن کنش ــ واکنش بازیگران گوناگون را که می‏‌توانند هر چیزی باشند: مردم، اشیاء، حیوانات، فناوری، هنر، متون و غیره، به عنوان منبع ایجاد تجربه مطرح می‏‌کند...