نشان، نشریه‌ی طراحی گرافیک ایران

عضو شبکه‌ی رسانه‌ای بین‌المللی دیزاین (آی .دی.ام.ان) ایکوگرادا

فارسی | English

نشان ۴۳

بهار ۱۳۹۷

ویژه‌ی طراحی میان‌رشته‌ای

با مطالبی از مصطفی اسدالهی،  علی بختیاری، علیرضا تغابنی، مهدی حق‌شناس، فوآد فراهانی، سعید فروتن، چینزیا فه‌رارا، مجید‭ ‬عباسی، ناهید عبدی، ساعد مشکی، یِنس مولر، امین نصر، سپیده هنرمند

موقعیت‭ ‬جدید‭ ‬حل‭ ‬مسأله

مهدی حق‌شناس

طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬فعالیت‭ ‬طراحانی‭ ‬آغاز‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬رشته‌های‭ ‬آکادمیک‭ ‬و‭ ‬تجربیِ‭ ‬دیگری‭ ‬همچون‭ ‬نقاشی،‭ ‬خوشنویسی‭ ‬و‭ ‬معماری‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬حرفه‭ ‬پرداخته‌اند‭. ‬اغلب‭ ‬این‭ ‬طراحان‭ ‬با‭ ‬زمینه‌های‭ ‬متنوع‭ ‬فعالیت‭ ‬طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬به‌طور‭ ‬تجربی‭ ‬و‭ ‬خلاق،‭ ‬آشنایی‭ ‬به‌دست‭ ‬آورده‭ ‬و‭ ‬کوشش‌های‭ ‬قابل‭ ‬توجهی‭ ‬در‭ ‬پاسخ‭ ‬به‭ ‬نیاز‭ ‬جامعه‭ ‬به‌ثمر‭ ‬رسانده‌اند‭. ‬در‭ ‬دوره‌های‭ ‬بعد‭ ‬یعنی‭ ‬زمانی‌که‭ ‬رشته‌ی‭ ‬تحصیلی‭ ‬طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‌های‭ ‬کشور‭ ‬شکل‭ ‬می‌گیرد‭ ‬و‭ ‬فارغ‌التحصیلان‭ ‬این‭ ‬رشته‭ ‬به‭ ‬فعالیت‭ ‬حرفه‌ای‭ ‬مشغول‭ ‬می‌شوند‭ ‬نیز‭ ‬گرایش‭ ‬به‭ ‬انجام‭ ‬فعالیت‌های‭ ‬گوناگون‭ ‬طر... > بیشتر

نظر

آیکونولوژی در عرصه‌ی روش‏‌شناسی‌های نوین و طراحی گرافیک

ناهید‭ ‬عبدی

قرن بیستم مقارن با دستاوردهای فوق ‏‌العاده‏ای در تمامی عرصه‌‏های دانش بشری بود. این دستاوردها به طرز غیر­قابل‌­انکاری زاویه‌­ی دید و نگاه بشر به موضوعات و مسائل را تغییر داد. نتیجه‌­ی آن تغییر پارادایم رایج و انتقال از اثبات­‌گرایی (جزم­‌گرایی)­ به ساخت­‌گرایی بود که با طی دو دوره­‌ی انتقالی مابعد ­اثبات‌­گرایی و سپس نظریه‌­ی انتقادی صورت پذیرفت. البته پیامد این انتقال بسیار سنگین بود و به بهای دو جنگ سهمگین جهانی تمام شد که نه­‌تنها نتیجه‌­ی منازعات سیاسی و اقتصادی، بلکه حاصل تغییرات اساسی در شیوه‌­ی اندیشیدن بوده است.... > بیشتر

طراحی معاصر ایرانی

مسعود سپهر؛ طراح گرافیک، پژوهشگر، تایپوگرافر و معلم

مصطفی اسدالهی

نام مسعود سپهر برای متخصصین زمینه‌های پژوهشی و آموزشی ارتباط تصویری و نیز به‌عنوان یک طراح گرافیک، نامی است آشنا. به‌یاد دارم در شرایط کمبود منابع نظری، به‌ویژه مبانی جدید هنرهای تصویری، به همت او کتاب «مبادی سواد بصری» اثر دونیس آ. داندیس، استاد دانشگاه بوستون، ترجمه و منتشر شد که آغازی بود بر حضور پر‌فایده‌ی مسعود سپهر در عرصه‌ی کاری ما. در آغاز برای مشخص‌شدن جهت نگاه مورد نظر، به جملات کوتاهی از پیش‌گفتار این کتاب اشاره می‌کنم: «در عصر فناوری، معنای هنر و همچنین شکل و کار ویژه‌ی آن، به‌طور کلی بیان و ارتباط بصری، تغییر زیادی کرده است، ولی بسیاری از مفاهیم زیبایی‌شناسی در هنر، همچنان به‌صورت گذشته باقی مانده و دستخوش تغییری متناسب با تحولا... > بیشتر

پروژه ـ ۱

چپ‌های بهتر از راست! استودیو چپ‌چین

ساعد مشکی

چپ در باور ایرانیان بار معنایی منفی دارد و ترکیبات این کلمه نیز حکایت از همین دارد؛ از دنده‌­ی چپ بلند شدن، چشم چپ، کوچه‌­ی علی چپ و مانند آن. حتی تا چند سال پیش دانش‌آموزانی را که چپ‌دست بودند وادار می­‌کردند که با دست راست بنویسند؛ با این باور که چپ­‌دست بودن امری غیر­طبیعی است و خلاف روال معمول، اما برخلاف همه‌ی این باورهای غلط در سال 1390، استودیو چپ‌چین در روز جهانی چپ‌دست‌‌ها به دست دو نفر چپ‌دست، داوود مرگان و فرید یاحقی، در مشهد شکل گرفت. بعدتر جواد زری‌نیا و عقیل حسینیان (که اکنون از گروه جدا شده است) هم به آنها اضافه شدند. چپ‌چین برآمده از دو اتفاق است؛ نخست پیشرفت‌های فرهنگی و اقتصادی در مشهد در دهه‌ی هشتاد که باعث شد بسیاری از ط... > بیشتر

پروژه ـ ۲

سخت و استوار

سعید فروتن

اگر میرزا غلامرضا اصفهانی را یک طراح‌گرافیک فرض کنیم، بازخوانی آثار او جز در پیوند با زمان و عصر او میسر نیست. طراحی گرافیک به‌­دلیل ارتباط تنگاتنگ و پسافناوری بودن، همواره در­‌حال تغییر و تحول است و نیازها و تعاریفی جدید در خود جای می‌دهد. بعضی رسانه‌­های آن، جای خود را در میان هنرهای بصری باز می‌کنند و جایی در تعاریف جدید طراحی گرافیک ندارند. به‌­همین­‌ترتیب، آن عملی که خوشنویس قاجاری در عصر خود انجام می‌داد، امروزه دیزاین یا طراحی گرافیک تلقی نمی‌شود. نحوه‌ی کاربری، درگیری و انتشار اثر به­‌واسطه‌ی فناوری روز، تعریفی جدید به اثر می‌دهد.... > بیشتر

طراحی امروز

تقاطع دیزاین، هنر و فناوری درباره‌ی کارهای جان مائِدا

امین نصر

«ریاضی و هنرِ جان، بسیار خوب است!» این جمله‌­ای بود که معلم کلاس سومِ جان مائِدا، برای تعریف از او به پدرش گفت و جانِ کوچک را سرشار از شوق و افتخار کرد، اما فردای آن روز، پدرش آن جمله را طور دیگری برای همه بازگو کرد. او با افتخار می‌گفت: «ریاضیِ جان، بسیار خوب است!» چرا پدر، هنر را حذف کرده بود؟ آیا خوب ‌بودن جان در هنر، نکته‌ای منفی بود؟ این پرسشی بود که سال‌ها ذهن جان مائِدا را درگیر کرده بود.... > بیشتر

روبه‌رو ـ ۱

دیزاینِ متعادل؛ رو‌به‌رو با اِروان برولک

مجید عباسی

برادران برولک به‌واسطه‌ی پروژه‌ی «الگی» که بیش از چهارده سال از خلق آن می‌گذرد، شهرت جهانی پیدا کردند و در سال ۲۰۰۸ در فهرست یکصد طراح تأثیرگذار روز مجله‌ی تایم قرار گرفتند. الگی در‌واقع موتیفی کوچک و غیرمتعارف است که به‌وسیله‌ی تکرار، از مقیاسی کوچک و قابل‌لمس به مقیاسی بزرگ و قابل‌استفاده در فضاهای معماری قابل‌توسعه بود. این الگو یعنی «تکرار»، جایگاهی بنیادین در کارهای ایشان پیدا کرد و بعدها در پروژه‌های گوناگون ـ که در گفتگوی پیش رو خواهید خواند ـ ادامه یافت. ... > بیشتر

رو‌به‌رو ـ ۲

فوق معاصر؛ روبه‌رو با آنجلیکا نولر، مدیر‌«مجموعه‌ی جدید»

یِنس مولر

«مجموعه‌ی جدید» در سال 1925 تأسیس‌ شد و مفتخر است که اولین موزه‌ی دیزاین جهان نامیده می‌شود. ریشه‌های آن به تأسیس «دویچر وِرکبوند» باز می‌گردد. این انجمن در سال 1907 برای معرفی و ایجاد ارتباط میان معماران، کارآفرینان و هنرمندانی ساخته شد که در حوزه‌ی تبلیغات فعالیت داشتند. خیلی قبل از آنکه اصطلاح «دیزاین» جابیفتد، این موزه که در شهر مونیخ واقع شده است، مجموعه‌ای از آنچه به‌اصطلاح نمونه‌های اولیه یا پروتوتایپ خوانده می‌شد گرد هم آورد؛ راهبردهایی ایده‌آل از حوزه‌های گوناگونی مانند طراحی گرافیک، مبلمان، انواع محصولات روزمره و حتی جواهرات.... > بیشتر

مرجع ـ ۱

تندیس‌هایی برای پوشیدن؛ نگاهی به طراحی زیورآلات پرویز تناولی

علی‭ ‬بختیاری

پرویز تناولی از ابتدای فعالیت حرفه‌ای خود در اواخر دهه‌ی 1330 تا به امروز، همواره در حال در‌نوردیدن و چالش مرزهای ساختاری و مفهومی رسانه‌های هنری است و این چالش، تنوع گسترده‌ای را در تولیدات او پدید آورده است؛ از طراحی پوستر و چاپ دستی تا نقاشی، از سرهم کردن حاضرآماده‌ها تا مجسمه‌های عظیم ریخته‌گری شده، از هنر مطلقاً غیر‌کاربردی تا طراحی‌هایی کاملاً کاربردی. در‌واقع تناولی را علاوه‌بر هنرمند، محقق، معلم و مجموعه‌دار، در یک زاویه‌ی دید دیگر، می‌توان به‌عنوان یک طراح مورد مطالعه قرارداد. ... > بیشتر

مرجع ـ ۲

میمو کاستلانو؛ قلمروهای دیزاین

چینزیا فه‌رارا

وقتی از طراحی میان‌رشته‌ای سخن می‌گوییم، ذهن‌ها به‌سمت یکی از نشانه‌های شاخه‌های رشته‌ی دیزاین می‌رود. این رشته مدت‌ها با دیگر رشته‌های علمی و دانش‌های حرفه‌ای همراه بوده است و دلیل این امر نیز روح ذاتی و قویِ ارتباطی‌ـ‌مکالمه‌ای آن است. طراحی میان‌رشته‌ای ماهیت و ساختاری با مرزهای نامشخص ایجاد کرده است که هر لحظه امکان تغییر آن وجود دارد. این رشته‌ امروزه جایگاه ویژه‌ای در دیزاین دارد، اما پیش از آنکه با موجودیت مستقل خودش شناخته شود، همواره از طراح در زندگی حرفه‌ای‌اش دربرابر نیاز به تحصیلات حمایت کرده و بر ماهیت گروهی این حرفه تأکید داشته است. ... > بیشتر

گوناگون

شهر، گرافيتى و فرديت، نگاهى به پروژه‌ی منير زرنگار؛ «شما اينجا هستيد»

علیرضا تغابنی

پروژه­‌ی «شما اينجا هستيد» منیر زرنگار سعی می‌کند بین چند موضوع شهری ارتباط برقرار کند. کل جسم پروژه شامل سیصد و شصت‌­و­پنج قطعه مکعب پانزده سانتیمتری بتنی است که عکس قلب‌های گرافیتی بر روی آن چاپ شده است؛ به­‌همراه سیصد و شصت‌­و‌پنج عکس در قطع کارت پستال از محل‌ قرارگیری واقعی این قطعات و نمودار راهنما. زرنگار تلاش می‌کند با حرکت بین موضوعات مورد نظر خود و باز­تعریف آن‌ها به­‌صورت یک بازی، تعاملی با مخاطب ایجاد کند و دنیایی پر از شعف و سرخوشی بیافریند که در آن به دنبال قلبِ خود می‌گردی و در­خلال این بازی، شاید به کشف و فهمی مبهم از شهر مربوط به آن قلب و رویاهایش دست یابی.... > بیشتر

در یک نگاه

طراحی تحول؛ طراحان در جایگاه اَبَر‌قهرمانان

فوآد‭ ‬فراهانی

در جوامع مدرن، زندگی جمعی ازطریق همپوشانی مناقشه‌های علمی و فنی شکل گرفته است. نابرابری‌های رشد، بحران‌های زیست‌محیطی و سایر موضوعات بغرنج معاصر، به‌مثابه توده‌ای درهم‌تنیده از کنشگران انسانی و غیر‌انسانی، سیاست، علم، اخلاق و فناوری پدیدار شده است. به‌دلیل این پیچیدگیِ در‌حال رشد، زندگی جمعی بسیار دشوار شده است. برای پیدا کردن راه خود در این جهان ناپایدار و مشارکت در ساخت آن، مردم باید به ابزارهایی برای کشف و به‌تصویر کشیدن پیچیدگی‌های مباحث علمی و فنی مجهز شوند. طراحان می‌توانند با درک نگرانی‌ها و مسائل با‌اهمیت مردم، به هدایت زندگی در آینده کمک کنند. مجموعه‌ی این موضوعات، تنوع فرهنگی را شکل می‌دهد و با تکنوکالچر جهانی برخورد می‌کند. اینک ط... > بیشتر