نشان، نشریه‌ی طراحی گرافیک ایران

عضو شبکه‌ی رسانه‌ای بین‌المللی دیزاین (آی .دی.ام.ان) ایکوگرادا

فارسی | English

اخبار

"ايده، مهم‌ترين اصل در ديزاين است". ـ خسرو بیات 

آذر1396

"ايده، مهمترين اصل در ديزاين است". ـ خسرو بیات 

در همان سال‌هايى كه دغدغه اصلی من و هم نسلان من، طراحى پوستر، برگزارى نمايشگاه‌هاى شخصى یا گروهى در داخل و خارج از كشور، رقابت در مسابقات بين‌المللى و ربودن جايزه‌ها بود، نام يك طراح ايرانی در فهرست برندگان جوايز اصلى بينال بين‌المللى پوستر ورشو، یکی از مهم‌ترين و يكى از اصلى‌ترين رقابت‌های طراحی گرافیک و پوستر، می‌درخشید: خسرو بيات.

خسرو بيات، طراح گرافيك و مدير هنرى، متولد ٢٦ آبان ١٣١٨ در شيراز است و هم اكنون در شهر تورنتو زندگى مى‌كند. البته سال‌هاست كه كار روزمره طراحى گرافيك برای سفارش‌دهندگان را كنار گذاشته، ولى همچنان ايده‌هایی عميق و جذاب دارد كه به‌طور پراكنده آنها را طراحى و اجرا می‌كند.

خسرو بيات در سال ١٣٣٧ در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته‌ی نقاشی مشغول شد، ولى آن را ناتمام رها كرد. سال‌ها بعد براى ادامه تحصيل به بريتانيا رفت و در رويال كالج۱ لندن به تحصيل پرداخت. نزديك به پنج سال تحصيل و كار حرفه‌اى در كنار مطرح‌ترین طراحان آن زمان مانند جاک كانیر۲، مارگارت كالورت۳، نيكلای جنكينز(۴)، لوك لاين۵، باب گيل۶، آلن فلچر۷ از او طراحی باتجربه، با ایده‌های خاص و در سطح بین‌المللی ساخت. او مى‌گويد: "ايده، مهم‌ترين اصل در ديزاين است و چون عرصه‌ی اصلى كار من آژانس‌ تبلیغاتی بود، من اين كار را  به خوبی می‌فهمیدم و بلد بودم".

خسرو بیات  در سن بيست‌ويك سالگى «مسئول تبليغات» شرکت هواپيمایی ملى ايران ـ هُما بود و به طراحی آگهى‌هاى مطبوعاتی، جلد بليط و بسيارى موارد ديگر می‌پرداخت. یکی از به یادماندنی‌ترین فعالیت‌های او در این زمان، بازسازى نشانه «ايران اير» است. بعدها سعيد نفيسى، طى نامه‌اى به سرپرست وقت ايران اير از ايده ايشان براى طراحى آگهى ايران اير كه مبتنى بر فرهنگ عامه جامعه ايرانى بود، تقدیر کرد و او را مورد تحسين قرار داد.

در سال ١٣٤٠، زمانی که طراح و مدير هنرى روزنامه «كيهان» و نشريات مرتبط با آن بود، به دعوت مرتضى مميز در «كيهان هفته» و «كتاب هفته» در كنار احمد شاملو، علی‌اصغر حاج سیدجوادی و م. الف. به‌آذين مشغول به كار شد. پس از ترک همکاری موقت چندساله ممیز، خسرو بیات جای او را در کتاب هفته پُر کرد. مرتضى مميز درباره ايشان می‌گويد: "خسرو شاگرد دانشکده بود. او را مثل فرشید مثقالی دعوت کردم به «کتاب هفته». خسرو به‌نام «بیات» امضا می‌کرد. مدتی هم با هم بودیم. بعد که من از «کتاب هفته» رفتم، مدتی او جای خالی من مرا پُر کرد. خسرو به طرز غریبی کار می‌کرد… او تمام‌عیار، بیست‌وچهارساعته وقت خودش را صرف کارش کرد. او حتی دانشکده را هم تمام نکرد و از آنجا آمد بیرون. خسرو در دیزاین موفقیت‌هایی هم کسب کرد… خسرو صاحب ایده بود".۸

خسرو بیات  بعد از دو دهه فعالیت حرفه‌ای در زمینه طراحی، برای تحصیل به رويال كالج رفت و پس از پایان تحصیلات، تا يكسال و اندى پس از آن در لندن كار کرد و به ايران بازگشت و بلافاصله، استاد مدعو مدرسه‌ی هنرهای تزيينى تهران (دانشگاه هنر فعلی) شد و بیش از یک سال به تدريس پرداخت. تجربه‌ی تحصیل و کار در بریتانیا از وی آموزگاری خبره و طراحی آگاه ساخته است.

شاید بتوان خسرو بیات را جزو اولین طراحان ایرانی برنده‌ی جایزه‌ی بین‌المللی در حیطه طراحی گرافیک و اولین فارغ‌التحصیلان رویال کالج دانست. پوستر «پايان»۹ كه براى نمايش كارهاى آخرِ‌ ترم دانشجويان تلويزيون و سينمای رويال كالج طراحى شده بود، از بين طراحى‌های دانشجويان انتخاب و چاپ شد و بدون اطلاع خسرو بيات، از سوی رويال كالج به ششمین بينال بين‌المللى پوستر ورشو در سال ١٩٧٦ ارسال شد و مدال برنز (مقام سوم) پوسترهای فرهنگی اين دوره را به دست آورد. در اين سال طراحان بزرگى همچون ژان روبرت۱۰ (سوییس)، والدمار شفیرژی۱۱ و میچسلاو واشیلفسکی۱۲ (لهستان)، و ماکوتو ناکامورا۱۳ (ژاپن) حضور داشتند و جايزه‌هاى ديگر را به خود اختصاص داده بودند. در آن زمان خسرو بيات در ايران بود و بعدها با دریافت نامه‌اى از طرف رويال كالج به همراه گواهينامه‌ی بينال ورشو از این موضوع خبردار شد!

او پس از انقلاب و در سال ١٣٥٨ به كانادا مهاجرت کرد و به‌واسطه‌ی تجربه‌ی تحصيل و كار در بريتانيا، بلافاصله در كالج جورج براون۱۴ تورنتو مشغول به تدریس شد و همزمان استوديو شخصى خود را راه‌اندازی کرد. او در آنجا سفارشات گوناگونی از جمله طراحی بروشورهاى اداره مهاجرت كانادا را انجام داد. این بروشورها براى كمك به مهاجرين فارسى‌زبان طراحى می‌شد و از آنجا که پردازنده‌ی نوشتار فارسى وجود نداشت، با طراحى مبتكرانه، روش تایپ فارسی را در محیط لاتین ایجاد کرد.

در سال ١٩٩٧ به طراحی آگهی تبلیغاتی روزنامه‌های کثیرالانتشار براى نمايندگى «مرسدس بنز» و فروشگاه‌های «ايكيا» در تورنتو پرداخت و تمام مراحل طراحى و تهيه محتوا و ايده‌پردازی آن را نیز به تنهايی انجام داد؛ اگرچه کاملاً آگاه بود و هست که تبلیغات، نتیجه یک فرایند کارِ گروهی با تخصص‌های مختلف است.  فعالیت‌های او در این زمینه باعث شد یکی از بزرگترین آژانس‌های تبليغاتی آن زمان در تورنتو، او را به همكاری دعوت کند که به دليل بيمارى همسرش این دعوت را نپذیرفت.

خسرو بیات سی‌وهشت سال است که در تورنتو زندگى می‌كند و درواقع يكى از قديمی‌ترين مهاجرين ايرانى‌ محسوب مى‌شود كه در اين شهر سكنا گزيده است. براى خسرو بيات ديزاين «پايان» ندارد! او به‌طور مداوم در پى كشف ايده‌هاى نو و تاثيرگذار است. پوستر «پايان» او تبديل به آغاز حضور بين‌المللى قاطع براى طراحى گرافيك ايران در رقابت‌هاى بين‌المللى شد.

انجمن طراحان گرافيك ايران مفتخر است كه در سال گذشته، از ايشان دعوت كند تا عضويت افتخارى انجمن را بپذيرند. حضور افتخاری خسرو بيات در جمع ما غنيمتى بسیار ارزشمند است و مایه مباهات تمام اعضای انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران است.

بنیاد ممیز با همکاری مجله‌ی نشان، نمایشگاهی از منتخب آثار خسرو بیات در خانه‌ی هنرمندان ایران، گالری میرمیران در آذر ۱۳۹۶ برگزار کرد. نوشته فوق متن سخنرانی مجید عباسی در روز گشایش نمایشگاه است.

1.Royal College of Art
2.Jock Kinneir
3.Margaret Calvert
4.Nicolai Von Jenkins
5.Luke Klein
6.Bob Gill
7.Alan Fletcher
۸. روبه‌رو، گفتگوی ابراهیم حقیقی با مرتضی ممیز، انتشارات خجسته، چاپ اول، ۱۳۹۰، ص ۱۵۰ و ۱۵۱
9.The End
10.Jean Robert
11.Waldemar Swierzy
12.Mieczyslaw Wasilewski
13.Makoto Nomura
14.George Brown College