نشان، نشریه‌ی طراحی گرافیک ایران

عضو شبکه‌ی رسانه‌ای بین‌المللی دیزاین (آی .دی.ام.ان) ایکوگرادا

فارسی | English

نشان ۴۴

تابستان ۱۳۹۷

ویژه‌ی دیزاین و موسیقی

با مطالبی از پویا احمدی، علی افسر‌پور، علی بختیاری، غزال پریزاد، لیلا پناهنده، الکساندرا سانکووا، امیر صراف، مجید عباسی، چینزیا فه‌رارا، معراج قنبری، روشنک کیقبادی، یِنس مولر، سپیده هنرمند

دیزاینِ‭ ‬موسیقی‭ ‬و‭ ‬موسیقیِ‭ ‬دیزاین

مجید عباسی

هنگامی‭ ‬‌که‭ ‬مفاهیم‭ ‬دیزاین‭ ‬و‭ ‬موسیقی‭ ‬در‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬یکدیگر‭ ‬مطرح‭ ‬می‌شوند،‭ ‬یا‭ ‬تجربه‌های‭ ‬گوناگونی‭ ‬از‭ ‬ترکیب‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد،‭ ‬این‭ ‬پرسش‭ ‬مطرح‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬ترکیب‭ ‬چگونه‭ ‬و‭ ‬تا‭ ‬کجا‭ ‬می‌توان‭ ‬پیش‭ ‬رفت؟‭ ‬چگونه‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬دیزاین‭ ‬و‭ ‬هنرهای‭ ‬کاربردی‭ ‬همانند‭ ‬معماری‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬قابل‭ ‬‌لمس‭ ‬هستند،‭ ‬دیده‭ ‬می‌شوند‭ ‬و‭ ‬کارکرد‭ ‬مشخصی‭ ‬دارند،‭ ‬با‭ ‬موسیقی‭ ‬که‭ ‬هنری‭ ‬شنیداری،‭ ‬غیرقابل‌‭ ‬لمس‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬عین‭ ‬حال‭ ‬انتزاعی‭ ‬است،‭ ‬ترکیب‭ ‬کرد،‭ ‬به‭ ‬‌کار‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬یکدیگر‭ ‬نزدیک‌‭ ‬کرد؟‭ ‬آیا‭ ‬دیزاین‭ ‬می‌تواند‭ ‬موسیقی‭ ‬را‭ ‬بیان‭ ‬کند؟‭ ‬آیا‭ ‬موسیقی‭ ‬می‌تواند... > بیشتر

نظر ـ ۱

موسیقی، دیزاین بر بستر زمان

امير صراف

دیزاین را می‌توان شکل‌ بخشیدن به هر ایده‌ای دانست که در ذهن خلق می‌شود، مبنی بر اینکه قابلیت تبدیل به عینیت را داشته باشد. به این ترتیب دیزاین خود را از ایده‌های مفهومی جدا می‌كند و در زمره‌ی ایده‌های ساختاری یا کاربردی جای می‌گیرد. زندگی بشر به بلندای تکامل و تمدنش با عینیت‌ها یا موادی که با توجیهات گوناگون صنعتی، علمی و هنری دیزاین شده‌اند، تنیده شده و ماهیت یافته است. بُعد هنری‌ و کاربردی دیزاین ـ در ابعاد صنعتی و علمی ـ که نباید به هیچ عنوان در حد ذوق و سلیقه‌ تنزل داده شود به بهترین شکل در هنرهای ساختاری از جمله طراحی گرافیک، طراحی محصول، معماری و البته موسیقی خود را به نمایش می‌گذارد که کانون اصلی این مقاله است.... > بیشتر

نظر ـ ۲

پوستر من را بشنوید

روشنک کیقبادی

ریتم، بافت و هارمونی برخی از عناصر بنیادی در طراحی و موسیقی هستند. ریتم در طراحی، احساس حرکت را با استفاده از الگوهای پی درپی برمی‌انگیزد، در حالی که در موسیقی، طول زمان نواها و الگوی ضرب‌ها را سازمان می‌دهد. بافت در طراحی حس واقعی یا دیداری یک سطح است، در صورتی که در موسیقی کیفیت صدا و تأثیر متقابل عناصر ریتمیک، ملودیک و هارمونیک است. در طراحی، هنگامی که تمام بخش‌های یک ترکیب‌بندی از لحاظ زیباشناختی دلپذیر باشند هارمونی پدید می‌آيد و در موسیقی، این هارمونی زمانی رخ می‌دهد که همه‌ی نواها و نت‌ها صدای معناداری را بیافرینند.... > بیشتر

طراحی معاصر ایرانی

طراحی که هر کلاهی سرش نمی‌رود

علی افسرپور

دست‌و‌دلم نمی‌رود در مورد آثار سیامک پورجبار برایتان بنویسم؛ دست‌کم تا قبل از اینکه در مورد شخصیت او برایتان نگفته باشم. راستش حتی بیشتر دلم می‌خواهد یک داستان در موردش بنویسم تا یک مقاله. حیف است آدم کاراکتری مثل او را بشناسد و به جای آنکه حول محورش قصه‌ای تعریف کند، بیاید بگوید فلان سال متولد یا فارغ‌التحصیل شد یا فلان جا کار کرد. البته هم من که داستان‌نویس نیستم و هم شما نیامده‌اید داستان بخوانید، شانس آورده‌ایم چون خیلی سال پیش یک نفر در سرزمینی بسیار بسیار دور کار همه‌ی ما را راحت کرده است.... > بیشتر

پروژه

صدای طراح! درباره‌ی طراحی جلد آثار موسیقی در ایران، ۱۳۵۴ تا ۱۳۹۷

معراج قنبری

با پیدایش «نوار کاست» در سال ۱۳۵۴ تولید صفحه‌های گرامافون که تا پیش از این سال به شکل گسترده‌ای تولید و توزیع می‌شدند کمرنگ شد. تکنولوژی نوار کاست که ارزان‌، قابل حمل و با امکان استفاده‌ی آسان‌تر بود، به سرعت مورد اقبال جامعه قرار گرفت. از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۹ نمونه‌هایی از صفحه‌های پیش از انقلابِ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (مانند «چهارگاه‌‌ ـ‌‌ شور»، «ماهور سه‌گاه» و...) به نوار کاست تبدیل شدند و برای انتشار مجدد آنها طراحی‌های جدیدی در نظر گرفته شد. این بازطراحی‌ها توسط محمدرضا دادگر، هوشنگ امیر اردلان و محمد برادران و... انجام شدند. در این دوره آثار کمپانی سی‌بی‌اس، نسبت به شرایط کلی آن روزگار، از طراحی گرافیک متفاوت‌تری برخوردار بودن... > بیشتر

طراحی امروز

صداهای تصادفی؛ تصاویر مبهم

پویا احمدی

نشانه­‌ها(نُت­‌ها)ی موسیقایی، نمادهای بصریِ دستورالعمل­‌ها یا صداهای شنیده‌شده یا خیالی هستند که قرار است اجرا شوند و معمولاً با استفاده از نشانه­‌های نوشتاری، چاپی یا طراحی‌‌شده ثبت می­‌شوند. عنصرهای اصلی صدا عبارتند از زیر و بمی‌ یا محل صدای موسیقایی در میزان (فاصله)، درنگ، طنین و حجم صدا؛ هرچند که در عمل، هیچ نشانه‌ی موسیقایی نمی‌تواند تمام این عنصرها را به دقت کامل در خود جای دهد. در اغلب نشانه‌گذاری‌ها تعدادی از این عناصر انتخاب‌ و به درجات مختلف اصلاح و ابراز‌ می‌شوند. بعضی تنها یک الگو، مانند ریتم را ثبت‌ می‌کنند، بعضی چند الگو را همزمان هدف قرار می­‌دهند.... > بیشتر

رو‌به‌رو

شور و قدرت؛ روبه‌رو با فونس هیکمان

مجید عباسی

فونس هیکمان را برای اولین بار در فهرست یکصد طراح کتاب «موقعیت» دیدم؛ کتابی که ده استاد بزرگ طراحی گرافیک، هر یک، ده طراح خلاق و تاثیرگذار را برای آن برگزیده بودند. هیکمان یکی از ده طراحی بود که اُووه لوش‌، معلم و طراح گرافیک آلمانی معرفی کرده بود. بلافاصله مجموعه‌ی پوسترهای سه‌گانه‌ی موسیقی‌اش و پوسترهای «هنگامی که چشمان هنوز می‌توانند صحبت کنند»‌ که برای فستیوال فیلم‌های صامت گراتز (اتریش) طراحی کرده بود، توجه من را به خود جلب کرد. دو سال بعد (۲۰۰۵) او را در استودیوی جیانپینگ هه در برلین ملاقات کردم؛ مردی بلندقد که با لهجه‌ی آلمانی غلیظ‌اش ـ در مقایسه با آلمانی صحبت‌کردن جیانپینگ ـ و ریش کوچک‌ روی چانه‌اش به خوبی در یاد می‌ماند.... > بیشتر

مرجع ـ ۱

مجله و موسیقی

یِنس مولر

امروزه مجله‌ی «توئِن» یکی از آثار تأثیرگذار بین‌المللی در زمینه‌ی طراحی مجله است. این مجله‌ی آلمانی در مجموع با 129 شماره که طی سال‌های 1959 تا 1971 منتشر شده‌اند، الهام‌بخش طراحانی چون هرب لوبلین و دیوید هیلمن بوده است که بعدها برای خود نامی دست‌وپا کردند. هنگامی که این مجله در سال 1959 راه‌اندازی شد، موفقیتی بی‌نظیر و دور از انتظار کسب کرد. ناشران جوان مجله، آدولف تئوبالد و استفان وولف هزینه‌ی چاپ نخستین شماره‌ی مجله در یک انتشارات را پرداختند، که در آن زمان امری غیرمعمول بود. ... > بیشتر

مرجع ـ ۲

ضبط نسخه‌های موسیقی معاصر

غزال پریزاد

مانفرد آیشر سال ۱۹۶۹ در شهر مونیخ شرکت ضبط نسخه‌های موسیقی معاصر «ای‌سی‌ام» را تأسیس کرد. آیشر با وجود شوری که برای فیلمسازی داشت کارش را با آهنگسازی شروع کرد. نقش او هميشه فراتر از یک مؤسس بوده و يک هنرمند صاحب‎‌سبک در شرکت ضبط نسخه‌های موسیقی معاصر است. شرکت «ای‌سی‌ام» از همان نقطه‌ی آغاز زبان تصویری متوازنی را خلق کرد که نتیجه‌ی همکاری آیشر و باربارا ویرش بود. دیتر ریم، عکاس و طراح در سال ۱۹۷۸ به آنان پیوست.... > بیشتر

آرشیو ـ ۱

ملودیا و آن سال‌ها

الکساندرا سانکوا

در روسیه و اتحاد شوروی سوسیالیستی، موسیقی همواره جایگاهی ویژه در زندگی گروهی و شخصی مردم داشته است. تثبیت قدرت اتحاد شوروی در اوایل قرن گذشته، بار جدیدی از مسئولیت را بر دوش هنرمندان گذاشته بود. موسیقی، به عنوان رشته‌ای که بیشترین جامعیت و دسترسی را برای عامه‌ی مردم دارد، در فرهنگ موسیقایی چندملیتی شوروی سابق جای خود را به‌خوبی باز کرد. بسیاری از آهنگسازان روس حضوری مؤثر در روشنگری موسیقایی جامعه‌ی کارگری داشتند. ... > بیشتر

آرشیو ـ ۲

طراح جلد: ندارد؛ نگاهی سریع به طراحی جلد صفحه‌های وینیل در ایران

علی‭ ‬بختیاری

تولید صنعتی موسیقی به عنوان یکی از پول‌سازترین صنایع سرگرمی، از اواخر دهه‌ی 1330 با معرفی صفحه‌های وینیل به بازار دچار تحولی بزرگ شد. صفحات وینیل از سال‌های 38-1337 تا سال 1353 در ایران تولید و مصرف می‌شدند و در سال 1354 با معرفی فناوری نوار کاست، این صنعت در ایران منقرض شد. بررسی تاریخ طراحی برای این صنعت همانند بسیاری از صنعت‌های دیگر به دو بخش تولید عامیانه‌ی گرافیک در مقیاس وسیع و تولید طراحانه‌ی گرافیک در مقیاس محدود تقسیم می‌شود.... > بیشتر

گوناگون

در باب طراحی، ترجمه و پژوهش

چینزیا فه‌رارا

بحث در باب طراحی ارتباط بصری مستلزم این است که مسئله‌ی ترجمه هم به‌طور مداوم و به موازات آن، صرف نظر از محتوای مورد بحث، مطرح شود. بحث روی طراحی ارتباط بصری برای موسیقی شامل دو مرحله‌ی ترجمه است، چرا که دو نوع تغییر را ایجاب می‌کند؛ تغییر فرم بیان محتوا از فرم اصلی و تغییر اصل ماهیت موسیقی، از انتزاعی و ناملموس، به عینی و ملموس. در این فرایند، که ممکن است ارزش هرمنوتیک به خود بگیرد، طراح به‌عنوان مترجم عمل می‌کند؛ در این فرايند، او برای انتقال مفهوم یا به‌عبارتی «گذر از پلِ ارتباطی» دست به ابزارها می‌برد و با تغییر درو‌نمایه‌ی مفاهیم سعی می‌کند تا ترجمانی مرئی از محتوایی نامرئی ارائه کند.... > بیشتر

در یک نگاه

ژوزف مولر بروکمان‌‌؛ آغازگر و پیشرو

مجید عباسی

پُل راند معتقد است که هیچ طراحی به اندازه‌ی مولر بروکمان در جهت تثبیت سبک سوییسی تلاش نکرده‌است. امروزه می‌توان مشاهده کرد که او از یک تصویرساز به طراحی تبدیل شده که بر ایده‌های تایپوگرافی تأکید دارد. «مولر بروکمان با دیزاین، نویسندگی و تدریس به تأثیرگذارترین طراح سوییسی زمانه بدل شد و در همان‌حال جنبش ملی که او به شکل‌گیری‌ آن کمک کرده بود به فراسوی مرزهای کشور گسترش یافت.»... > بیشتر