نشان، نشریه‌ی طراحی گرافیک ایران

عضو شبکه‌ی رسانه‌ای بین‌المللی دیزاین (آی .دی.ام.ان) ایکوگرادا

فارسی | English

نشان ۳۶

تابستان ۱۳۹۵

ویژه‌ی طراحی گرافیک غیرغربی

با مطالبی از پگاه احمدی، پویا احمدی، علی بختیاری، پیمان پورحسین، ابراهیم حقیقی، مجید عباسی، محمدرضا عبدالعلی، روشنک کیقبادی، ساعد مشکی، مگی کینسر سایکی

طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬غیرغربی

ساعد مشکی

در‭ ‬طرح‭ ‬موضوع‌ِ‭ ‬طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬غیرغربی‭ ‬دو‭ ‬منظور‭ ‬نهفته‭ ‬است‭: ‬طراحی‭ ‬غربی‭ ‬و‭ ‬تمایز‭. ‬منظور‭ ‬از‭ ‬طراحی‭ ‬غربی‭ ‬چیست؟‭ ‬در‭ ‬حوزه‌ی‭ ‬طراحی‭ ‬گرافیک‭ ‬اشاره‌ی‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬رشته‭ ‬در‭ ‬صد‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬است،‭ ‬در‭ ‬عصر‭ ‬انقلاب‭ ‬صنعتی،‭ ‬گسترش‭ ‬ماشین،‭ ‬رونق‭ ‬اقتصادی،‭ ‬گذر‭ ‬از‭ ‬کهکشان‌های‭ ‬چاپ،‭ ‬رادیو‭ ‬و‭ ‬تلویزیون،‭ ‬ارتباط‭ ‬گسترده‌ی‭ ‬مردم‭ ‬جهان‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬رسانه‌ها‭ ‬و‭ ‬بالاخره‭ ‬ظهور‭ ‬کامپیوتر‭ ‬و‭ ‬انفجار‭ ‬ارتباطات‭ ‬و‭ ‬پیام‌ها‭.‬ ‭ ‬باید‭ ‬منظور‭ ‬از‭ ‬غرب‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬مشخص‭ ‬کنیم‭. ‬گستره‌ی‭ ‬غرب‭ ‬از‭ ‬کجا‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬کجاست؟‭ ‬آیا‭ ‬مثلاً‭ ‬اروپای‭ ‬شرقی‭ ‬را‭ ‬تمام‭ ‬و‭ ‬کمال‭ ‬غرب‭ ‬می‌دانی... > بیشتر

نظر

زیباشناسی پسا‌دوگانه‌ای

روشنک کیقبادی

دسته‌بندی‌هایی مانند هنرغربی، غیرغربی، شرقی، مدرن و پُست‌مدرن بر مبنای این فرض هستند که «غربی» یا «غیر‌غربی» کیفیتی ذاتی و هویتی غیر‌قابل‌تغییر در هنر است. ولی چنین تفسیرهایی که در آنها برای یک اثر هنری هویتی «ذاتی» قائل می‌شوند دیگر برای درک پیچیدگی‌های آثار هنری بی‌ربط شده‌اند. بخش بزرگی از زیبا‌شناسی ذات‌گرا به‌عنوان یک گرایش فلسفی به زمان ارسطو باز می‌گردد که می‌گوید: "جوهر هر چیز صرفاً تصادفی نیست، و از این رو ماهیت طبیعی آن است." از لحاظ تاریخی، این مبحثی است که ادوارد سعید «اورینتالیزم» می‌نامد و استدلال‌های فلسفی آن دربر‌گیرنده‌ی دوگانه‌های «سلطه» و «دیگری» است که با منافع سیاسی ــ اقتصادی طبقه‌ی حاکم در هم تنیده شده‌اند. سعید استدل... > بیشتر

طراحی معاصر ایرانی

الفی در حروف پیدا شد؛ دامون خان‌جانزاده

محمدرضا عبدالعلی

هر طراح خوش‌انصافی که یک‌بار طراحی تایپ را آزموده باشد اعتراف می‌کند که این حوزه، نقطه‌ی اوج سواد گرافیک است و باز هر طراحِ تایپ کاربلدی می‌‌داند بین انواع آن، طراحی‌ِ تایپ‌ِ متن سخت‌ترین است. شناخت فرم، آگاهی از سنت‌های نوشتاری، خوانایی و فن‌ِ اجرا جمع می‌شود تا شاید با استمرار و صرف زمان بسیار، تایپ‌فیس ای به‌ثمر بنشیند. این‌گونه است که پنج نسل یا بیشتر از طراحان گرافیک ایران به معدود فونت‌های سالم‌ِ موجود اکتفا کرده‌اند و کمبود تایپ‌فیس‌هایی با ضخامت‌های مختلف را حس کرده‌اند... هر طراح خوش‌انصافی که یک‌بار طراحی تایپ را آزموده باشد اعتراف می‌کند که این حوزه، نقطه‌ی اوج سواد گرافیک است و باز هر طراحِ تایپ کاربلدی می‌‌داند بین انواع آن، طر... > بیشتر

پروژه

کارنامه‌ی تصویر ایرانی

پیمان پورحسین

«کارنامه، فرهنگ دیداری کودکان ایران، ۱۳۶۰-۱۳۳۰» عنوان نمایشگاهی است که از ۵ خرداد تا ۲۵ مرداد سال جاری، با همکاری «آی. بی پراجکتز» و «استودیوکارگاه» و به نمایشگاه‌گردانی علی بختیاری، پیمان پورحسین و یاشار صمیمی مفخم در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران برپا بود. این نمایشگاه با نمایش بیش از دو هزار سند تصویری و انتشار کتابی از این اسناد، روند رشد، اهمیت ‌یافتن و حتی تاثیر امور اجتماعی و سیاسی بر محصولات دیداری، خوراک فرهنگی و سلیقه‌ی عمومی کودکان ایرانی بین دو رویداد مهم تاریخ معاصر ایران، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و پیروزی انقلاب اسلامی ــ آغاز جنگ تحمیلی در آخرین سال‌های دهه‌ی پنجاه شمسی را به نمایش می‌گذاشت. تماشاگر «کارنامه» با چیدمانی تاریخی ــ روا... > بیشتر

طراحی امروز

در ستایش حروف عربی

پویا احمدی

تایپوگرافی عربی در کنار دیگر اسلوب‌های نوشتاری غیرلاتین طی سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است. شاید بتوان گفت که سیر تکاملی‌اش را با سرعتی بیش از پیش در منطقه‌ی خاورمیانه در این دوران داشته است. این سیر تکاملی تنها محدود به جهان عرب نمی‌شود، بلکه در سایر کشورهای غیرعربی هم گسترش پیدا کرده است. نه تنها از دیگر اسلوب‌های نوشتاری تاثیر پذیرفته، بلکه تاثیرات متعددی هم بر آنها داشته است. از جمله‌ی این تعامل‌ها می‌توان به پروژه‌های متعددی که در زمینه‌ی هماهنگ‌سازی بصری حروف عربی و لاتین انجام شده اشاره کرد. «موسسه‌ی خط» که توسط هدی اشمیتزحوزه آبی‌فارس۲ بنیانگذاری شده، از مهم‌ترین و معدود بنیادهایی‌ست که در این زمینه به‌صورت حرفه‌ای و آکا... > بیشتر

روبه‌رو

مرد‌ِ کوه‌نورد: استانلى وونگ

مجید عباسی

استانلى وونگ پينگ پوئى یا «‌مردِکوه‌نورد» متولد هنگ‌کنگ ـ چین و فارغ‌التحصیل مدرسه‌ی دیزاین و تکنولوژی هنگ‌کنگاست.او به عنوان یکی از طراحان و هنرمندان خلاق خاور دور شناخته می‌شود. با وونگ در کنگره‌ی سالانه اتحادیه‌ی بین‌المللی طراح گرافیک در سال ۲۰۱۵ آشنا شدم و طبق معمول این ملاقات باب آشنایی من با وی و کارهایش شد. وونگ کارش را با طراحی گرافیک آغاز کرد و به مدت پانزده سال در نقش مدیر اجرایی و مدیر خلاقیت آژانس‌های تبلیغاتی کارش را ادامه داد. سپس شرکت ارتباطات٨٤٠٠٠ را به منظور خلق آگهی‌های تلویزیونی در ادامه‌ی کار حرفه‌ای خود در سال ۲۰۰۷ راه انداخت. او برنده‌ی ۵۰۰ جایزه‌ی بین‌المللی، منطقه‌ای و کشوری برای آثارش در زمینه‌ی هنر، دیزاین، عکاسی و... > بیشتر

مرجع

پیشروان و ساماندهان طراحی گرافیک ژاپن

مگی کینسر سایکی‌

کازوماسا ناگای،کیوشی آوازو،ایکو تاناکا،میتسو کاتسویی و شیگئو فوکودا پیشگامان آرمانگرای طراحی پوستر ژاپن بودند. آنها به اتفاق تا سال ۱۹۷۰ سازمان‌هایی را پایه‌گذاری کردند که حرفه‌ی طراحی گرافیک را قانونمند کرد و به آن مشروعیت بخشید. در سال۱۹۷۴، میلیون‌ها ژاپنی در آستانه‌ی قحطی و گرسنگی بودند. جیره‌ی غذایی روزانه‌ی هر نفر فقط ۲۹۷ گرم برنج بود که به سختی حتی یک فنجان متوسط را پر می‌کرد؛ به اضافه‌ی هر چهار روز یکبار کمی ماهی ساردین. در امریکا نماد بصری ملت‌های دیگر همیشه نامتعارف و عجیب به‌نظر می‌آید، اما در ژاپن به‌دلیل تهاجم غرب، که جوّ حاکم سعی بر نابود‌کردن نمادهای آن داشت، غرب برعکس به‌عنوان نمادی از آینده، پیشرفت، وفور و موفقیت ارزش نمادین ... > بیشتر

یادبود

باید مطلقا مدرن بود: به‌یاد عباس کیارستمی

ابراهیم حقیقی

عباس کیارستمی، مشهورترین فیلمساز ایرانی در جهان، نقاش، نویسنده، کارگردان، تدوینگر، شاعر، عکاس و طراح گرافیک، متولد اول تیر ۱۳۱۹ در تهران و درگذشته در ۱۴ تیر ۱۳۹۵، سیزده روز پس از ورود به هفتادوشش سالگی در اوج انجام کارهای برزمین‏مانده. ششم اسفند ۹۴ که جایی با هم مهمان بودیم گفت برای جراحی عازم بیمارستان است و بسیار کار دارد که ناتمام است و اگر خوب نشود، چه باید کرد؟ من که فیلم مستند «در ستایش هفتاد سالگی» از حرف‌های او و آیدین آغداشلو و محمد احصایی را ساخته بودم، گفتم برگشتی هفتادوهفت سالگی را می‌سازیم، دو تا ۷ کنار هم قشنگه‌، گفت شبیه علامت گروهبان‌ها‌، گفتم تا هشتاد هم سه سال بیشتر نمی‌مونه. آن وقت «در ستایش هشتاد سالگی» را می‌سازیم... > بیشتر

آرشیو

زندگی: طلق، کاغذ، قیچی؛ طراحی تیتراژهای نصرت‌کریمی

علی‭ ‬بختیاری

مجله‏ی «نشان» در شماره‏ی هفدهم، تابستان ۱۳۸۷ مقاله‌ای با عنوان «خیلی دور، خیلی نزدیک – پنج دهه طراحی تیتراژ فیلم در ایران» نوشته‏ی رامین شیخانی منتشر کرد. همزمان با نمایشگاه «کارنامه، فرهنگ دیداری کودکان ایران، ۱۳۶۰-۱۳۳۰» در موزه‌ی هنرهای معاصر تعدادی فیلم و انیمیشن از محصولات وزارت فرهنگ و هنر و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نمایش در آمد که برخی برای اولین بار و برخی بعد از پنج دهه به‌نمایش در آمدند. از این جمله، می‌توان به نمایش تعدادی از آثار نصرت کریمی در وزارت فرهنگ و هنر اشاره کرد که بیش از چهار دهه از آخرین نمایش آنها می‌گذشت و برای بسیاری از مخاطبان بخش سینمایی این رویداد، «تماشاخانه‌ی کارنامه» تازگی داشت. بررسی طراحی تیتراژ ... > بیشتر

گوناگون

آی‌ــ‌جوسی‭ ‬در‭ ‬پاسخ‭ ‬به‭ ‬“چه‌چیز‭ ‬باعث‭ ‬می‌شود‭ ‬من‭ ‬آفریقایی‭ ‬باشم؟”

پگاه احمدی

«چه چیز باعث می‌شود من آفریقایی باشم و آفریقایی بودن چه شمایلی دارد؟» برای پاسخ به این سوال، گارث واکرشروع به طراحی یک مجله با مجموعه‌‌ای از طراحی‌های بومی آفریقای جنوبی و سری عکاسی‌های شخصی خود کرد. مجله‌ی ای ــ جوسی، در مدت کوتاهی پس از روی کار آمدن آفریقای جنوبی نو در سال ۱۹۹۵ در غالب مشغولیتی تفننی زاده شد. این در حالی بود که استودیوی خود با نام «اورنج جوس» را در دوربان راه‌اندازی کرده بود اما هیچ مشتری نداشت. گارث توضیح می‌دهد: “ایده‌ی این کار... > بیشتر