دریک نگاه

1. درباره‌ی ماهیتِ هویت
«هویت» یا «کیستی» اساساً واژه‌ای جدید است که قدمتِ همه‌گیر شدن آن به بعد از انقلاب فرانسه می‌رسد. اگرچه حول واژه‌ی هویت؛ تعابیر و معانی مختلفی قرار گرفته‌اند، اما با یک جمع‌بندی مفهومی، می‌توان هویت را در دو قالب «هویت ملی» و «هویت فرهنگی» مورد بررسی قرار داد. هویت ملی بیشتر جنبه‌ی سیاسی‌ـ‌جغرافیایی دارد. مفاهیمی چون «ملت»، «شهروند»، «وطن» و… زاده‌ی همین معنا هستند. در مقابل، هویت فرهنگی اما جنبه‌های دیگری از کیستی یک اجتماع را در معرض دید قرار می‌دهد. اگر چه «مذهب»، «نژاد» و… می‌توانند عللی برای تشکیل یک هویت فرهنگی باشند، اما غالباً این «زبان» است که به‌عنوان اولین راه ارتباط، منشاء شکل‌گیری هویت‌های فرهنگی بوده. اصطلاحِ «روح ملی» (فولک)، از بستر هویت فرهنگی برمی‌خیزد. «هِردر» فیلسوف آلمانی برای اولین بار این اصطلاح را مطرح می‌کند. «حسین کاظم زاده ایرانشهر» از پیشروان ناسیونالیسم ایرانی، تحت تأثیر همین افکار آلمانی بود که ترکیبِ «روحِ ملّی ایرانی» را که بعدها در ادبیات، هنر و سیاست مورد استفاده‌های فراوان قرار گرفت، مطرح کرد... بیشتر >